Bezpieczne i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci - 2019
Internet należy do najbardziej popularnych środków masowych przekazu, które wykorzystywane są niemalże we wszystkich dziedzinach życia. Dzięki temu mamy szybki oraz łatwy dostęp do wiadomości, różnych informacji kulturalnych, sportowych, a także wiedzy fachowej. Jest to również doskonały środek na komunikowanie się, dokonywanie transakcji bankowych czy też robienie zakupów. Należy również uświadomić sobie, że każdy korzystający z usług, które oferowane są w sieci jest konsumentem oraz każdy powinien czuć się bezpiecznie przy dokonywaniu różnego rodzaju czynności za pośrednictwem Internetu. Każdy, a przede wszystkim dzieci i młodzież. Ale czy tak jest? Niestety oprócz pozytywnych cech, Internet niesie wiele zagrożeń.
Na temat wielu zagrożeń w sieci w Bursie Szkolnej Nr 1 w Łomży dnia 12.03.2019 r. odbyła się prelekcja, w której uczestniczyli wychowankowie i niektórzy wychowawcy tej placówki. Prelekcję poprowadził p. K. Cwalina - pracownik Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży.
Prelegent zapoznał uczestników z zagrożeniami, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Poruszył wiele zagadnień, a m.in.:
- czas przebywania w sieci. Wzrastająca dostępność do komputerów, a więc również Internetu oraz gier, a także upowszechnienie umiejętności posługiwania się tym medium informatycznym mogą powodować narastanie typowych zaburzeń, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. W Polsce statystyczny użytkownik komputera jest człowiekiem bardzo młodym i proces uzależniania się osób młodych, z nie do końca jeszcze uformowaną osobowością, może przebiegać znacznie szybciej. Pierwszymi objawami uzależnienia jest zbyt długie przesiadywanie przed ekranem komputera czy komórki, następnie z powodu aktywności wirtualnych zaniedbywanie obowiązków rodzinnych i szkolnych, zapominanie o dawnych zainteresowaniach. Taki uzależniony na różne próby ograniczenia jego dostępu do sieci, reaguje agresją oraz rozdrażnieniem.
- kontakty z nieznajomymi. W Internecie młodzież wchodzi w liczne interakcje z innymi osobami – zarówno tymi, które poznała już wcześniej osobiście, jak i z tymi poznanymi dopiero w sieci. W ten sposób młodzież zaspokaja potrzebę przynależenia do określonej społeczności, wymienia się informacjami, czy rozwijają swoje zainteresowania, lecz może stać się także ofiarą nadużyć ze strony obcych. Warty uświadomienia jest fakt, że w Internecie bardzo łatwo udawać kogoś, kim się nie jest. Natomiast osoby, które poznajemy w sieci, w rzeczywistości mogą nie być tymi, za które się podają. Takie sytuacje prowadzić mogą do uwiedzenia i seksualnego wykorzystania.
- cyberprzemoc (wyzywanie, pomijanie, prześladowanie, straszenie, odrzucenie, dręczenie, poniżanie, nękanie, agresja elektroniczna). Przemoc przy użyciu nowych mediów, tj. telefonów komórkowych i Internetu stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń, z jakimi mogą mieć kontakt internauci. Specyfika tych technologii powoduje, że nawet błahe akty cyberprzemocy stanowią dla ofiar poważny problem, z którymi często nie potrafią sobie poradzić. W klasie, szatni, świetlicy, stołówce czy na boisku szkolnym dochodzi do aktów przemocy, właśnie z użyciem telefonów komórkowych lub Internetu. Coraz częściej konflikty pomiędzy rówieśnikami przenoszone są do sieci.
- niebezpieczne treści. W tej kategorii w pierwszej kolejności wymieniane są różne materiały pornograficzne, które pomimo prawnych zakazów ciągle są w bardzo łatwy sposób dostępne w sieci. Inne to m.in. obrazy oraz filmy prezentujące przemoc i okrucieństwo, treści rasistowskie i ksenofobiczne, tzw. mowę nienawiści, czy wreszcie treści promujące zachowania autodestrukcyjne, takie jak: samookaleczenia, anoreksja czy samobójstwo.
- zagrożenie prywatności. Korzystając z wielu mediów społecznościowych, młodzi internauci często umieszczają w sieci własne zdjęcia, filmy, teksty i komentarze. Dość powszechne korzystanie przez młodzież z tysięcy aplikacji oraz internetowych usług sprzyjać może, często nawet nieświadomemu, udostępnianiu przez nie swoich danych osobowych. Równocześnie takie zachowania w wirtualnym świecie mogą mieć poważne konsekwencje w realnym świecie, powodując wzrost zagrożeń dla bezpieczeństwa osobistego oraz prywatności nie tylko ich samych, lecz także ich najbliższych czy znajomych.
- uzależnienia. Najbardziej uzależniają: gry internetowe, hazard Online, aktywność na portalach społecznościowych, pornografia i cyberseks.
- zasady bezpiecznego zachowania w sieci. Należy: regularnie zmieniać hasła do urządzeń, aplikacji i serwisów internetowych; hasła powinny być odpowiednio długie i zawierać małe, duże litery, cyfry oraz znaki specjalnie, jeśli to możliwe używać haseł dwuskładnikowych (np. urządzenia generujące hasła jednorazowe czy sms w telefonie); korzystać z szyfrowanych połączeń z witrynami internetowymi (zamknięta kłódeczka w pasku adresowym przeglądarki), szczególnie przy podawaniu wrażliwych danych - można sprawdzić dane witryny po kliknięciu w kłódeczkę; zwracać uwagę na zagrożenia nie tylko przy korzystaniu z poczty elektronicznej czy surfowaniu po stronach WWW - wirusy czy phishing zdarza się także na portalach społecznościowych czy internetowych grach komputerowych; czytać regulaminy usług internetowych, z których korzystamy; mieć włączone systemy antywirusowe czy filtrujące oraz zapory sieciowe, które pomogą nam dać o bezpieczeństwo.
- zabezpieczenie komputera (korzystanie ze sprawdzonych programów antywirusowych);
- odpowiedzialność karna. W przypadku cyberprzemocy najczęściej dochodzi do naruszenia artykułów Kodeksu karnego: 190-groźba karalna; 190a - uporczywe nękanie (stalking), podszywanie się; 191 - zmuszenie do określonego działania; 191 a - naruszenie intymności seksualnej, utrwalenie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody; 212-zniesławienie; 216-zniewaga; 267 - bezprawne uzyskanie informacji; 268 - utrudnianie zapoznania się z informacją; 268a - niszczenie danych informatycznych; 269 - uszkodzenie danych informatycznych; 287 - oszustwo komputerowe; Artykułu 107 Kodeksu wykroczeń - dokuczanie lub złośliwe wprowadzanie w błąd.
Wobec powyższego podkreślić należy, że pozytywne strony Internetu przeważają nad jego negatywnymi stronami, gdyż Internet jest doskonałym źródłem wiedzy, jak również źródłem rozrywki. Jednakże należy pamiętać o bezpiecznym i odpowiedzialnym korzystaniu z zasobów dostępnych w sieci, co oznacza, że odbiorowi każdej informacji w Internecie powinno towarzyszyć ograniczone zaufanie oraz krytyczne podejście do danego źródła wiedzy.
Opracowała: L. Stpiczyńska
